Perakende sektörünün alıcıları ile üretici ya da tedarikçi firma arasındaki ürün ve hizmet akışını sağlayan, düzenleyen lojistik hizmetler “dağıtım lojistiği” olarak tanımlanır. Burada alıcı olarak belirtilen hedef; farklı bir şirket, bir mağaza ya da nihai tüketici olabilir. Ancak tanımlanan alıcı kim olursa olsun, her durumda ürünün çıkış ve varış noktası arasında nakliye, pazarlama, depolama gibi pek çok farklı unsur bulunur. İşte dağıtım lojistiği tüm bu unsurları ve unsurlar arasındaki süreç yönetimini kapsayan bir lojistik hizmetler bütünüdür.
Dağıtım lojistiği hizmetini basite indirgeyerek süreci yalnızca “ürünün dağıtımının gerçekleştirilmesi” olarak tanımlamak büyük bir yanılgıdır. Sonuçta en temel fonksiyonlarından biri olsa da bu alandaki lojistik hizmetleri yalnızca dağıtım servisinden ibaret saymak, bütünün doğru şekilde algılanamamasına ve konunun basitleştirilmesine sebebiyet verir. Konuyu detaylandıracak olursak; dağıtım lojistiğinde en büyük hedef aslında ürünü üreticiden tüketiciye en kısa sürede ve en düşük maliyetlerle ulaştırabilecek doğru planlamayı yapabilmektir. Ancak bu planlamayı yaparken tedarikçinin ve tüketicilerin beklentilerini de maksimum seviyede karşılayabilmek önemlidir. Dolayısıyla müşteri odaklı yaklaşım ve her iki muhatabın da karşılıklı memnuniyeti dağıtım lojistiğinin vazgeçilmez öncelikleri arasında yer almaktadır. Süreçlerin en düşük maliyetlerle doğru şekilde yönetilmesinin yanı sıra, ürünlerin zamanında ve hasarsız şekilde tüketici ile buluşturulması da büyük önem teşkil etmektedir. Bu durum dağıtım lojistiğinde “dağıtım” fonksiyonunun dışında uzmanlık, süreç yönetimi ve planlama gibi yetkinliklerin ön plana çıkmasına sebep olmaktadır.
Dağıtım Lojistiğinin Temel Unsurları Nelerdir?
Dağıtım lojistiğinin temel unsurları şu şekildedir.:
Üretici/tedarikçi firma ile tüketici/mağaza arasındaki ürün dağıtımını gerçekleştirirken;
• Ürünlerin ihtiyaçlarına ve doğasına uygun şekilde paketlenmelerini sağlamak
• Gerekli kontrolleri yaparak ürünlerin depolanması için uygun alanlar belirlemek
• Ambalaj ve ürün özelliklerine uygun taşıma aracının teminini sağlamak
• Sipariş verme, teslimat ve diğer süreçleri etkili biçimde yönetmek
• Lojistik ve üretim birimleriyle koordinasyon ve iş birliği içinde olmak
• Tüm bu bileşenleri göz önünde bulundurarak ürünün çıkış noktası ve varış noktası arasındaki ağı doğru şekilde örüp, optimum maliyetlerle en doğru lojistik planlamayı sağlamak
Dağıtım lojistiği kavramı 2 kategori altında incelenebilir:
Doğrudan Dağıtım
Herhangi bir ürünün üreticiden tüketiciye direkt gönderilmesi faaliyeti, doğrudan dağıtım olarak tanımlanmaktadır. Bu dağıtım kategorisinin merkezinde üründen sonra tüketici yer almaktadır. Organizasyonun içinde satış personeli önemli bir rol oynamaktadır. Tüketiciye yönelik kredi, teknik destek, satış sonrası hizmetler ön plandadır. Pazarda sıklıkla başvurulan bir dağıtım sistemidir.
Dolaylı Dağıtım
Herhangi bir ürünün üreticiden tüketiciye direkt olarak değil de bayi ve toptancılar aracılığı ile ulaştırıldığı dağıtım türüdür. Dolaylı dağıtım, lojistik servis sağlayıcı açısından direkt dağıtıma oranla daha fazla bileşenin planlanmasını gerektirmektedir. Gerek yönetim anlamında gerekse ekonomik boyutta çok daha az yatırıma ihtiyaç duyulan bir kategori olan dolaylı dağıtım yöntemi, ağırlıklı olarak küçük çaptaki işletmeler için avantajlıdır.
Teknolojinin gelişimi, dijital platformlara olan ilginin artması ve 2020 yılından beri tüm dünyada etkisini gösteren Covid-19 pandemi süreci ile birlikte tüm dünyada e-ticaretin önemi artmış, bu alanda pazar hızla büyümüştür. Bu durum aynı zamanda dağıtım lojistiğinin de önemini artırmıştır.
Dağıtım Lojistiğinde İhtiyaç Duyulan Belgeler
Bir firmanın dağıtım lojistiği alanında faaliyet gösterebilmesi için Ulaştırma Bakanlığı tarafından verilen faaliyet yetki belgesine sahip olması gerekmektedir. Bahsi geçen bu yetki belgesi de firmanın gerçekleştireceği dağıtım lojistiği hizmetinin kapsamına göre değişiklik göstermektedir. Bu belgeler P1 ve P2 Yetki Belgesi olarak sınıflandırılmaktadır.
P1 Yetki Belgesi
Şehir içi sınırları dahilinde dağıtım lojistiği hizmeti veren firmaların sahip olması gereken yetki belgesidir. P1 belgesi almak isteyen firmaların minimum 5 adet, 4 ya da 2 tekerlekli taşıta, 5 adet dağıtım personeline ve 100 metrekarelik depolama, mal yükleme ve boşaltma alanına sahip olmaları gerekmektedir.
P2 Yetki Belgesi
Yalnızca şehir içi ile sınırlı kalmayıp yurt genelinde dağıtım lojistiği hizmeti veren firmaların sahip olması gereken yetki belgesidir. P2 belgesi almak isteyen firmaların, minimum 30 adet taşıt bulundurmaları ve yine en az 30 adet dağıtım personeli istihdam etmeleri gerekmektedir.
İlginizi çekebilir: Entegre Lojistik Nedir?
